Hoe en waarom? Onze visie en werkwijze
Een ‘natuurlijke’ kweek
Wat het meest opvalt is waarschijnlijk de atypische rijafstanden, ondergroei en omgeving van onze kwekerij. Hoogstammen worden doorgaans gekweekt op een rijafstand van ±1.5 m met daartussen veelal blote aarde. Onze rijen staan op 3m van elkaar met een 2m brede graskruidenmengeling ertussen. Dit heeft enkele nadelen (half zoveel bomen per hectare, maaiwerk, dubbele doorgang voor onkruid te wieden …) maar deze waren voor mij ondergeschikt aan de voordelen: een veel aangenamere werkomgeving (enerzijds groener en minder heet in de zomer, anderzijds alles vlotter toegankelijk), een boost voor boven- en ondergronds leven en biodiversiteit in de kwekerij, betere belichting en beluchting van de bomen, minder spoorvorming in de winter,…
Daarnaast hebben we de afgelopen jaren al stevig geïnvesteerd in onze bodem door het aanbrengen van compost, houtsnippers en stalmest in de plantstroken rondom de bomen. Deze zullen op termijn, samen met de bomen, het koolstofgehalte van onze bodem opkrikken waardoor deze heel wat kllimaatrobuuster moet worden. Enerzijds doordat de bodem een betere waterhuishouding zal krijgen en anderzijds doordat de bodem weer ‘tot leven’ zal gewekt worden. Dat laatste mag je best letterlijk nemen: de schimmels en bacteriën die leven in en op de compost en het verterend plantaardig materiaal maken allerlei voedselstoffen beschikbaar voor de bomen, maar ook voor wormen, insecten, … Deze gaan ook actief aan het werk in de grond, waardoor deze beter doorlaatbaar wordt voor lucht en water, wat opnieuw in het voordeel is van de bomen. Ook hier geloven we dat onze graskruidenstroken tussen de bomenrijen op termijn een toegevoegde waarde zullen hebben aangezien deze niet bewerkt worden en de bodemorganismen van hieruit dus telkens vlot onze plantstroken kunnen (her)koloniseren bij een nieuwe aanplant. Een simpele indicator voor de gezondheid van je bodem is de aanwezigheid van regenwormen. Waar die in onze boomgaard (al decennia onverstoord grasland) massaal aanwezig zijn, waren deze quasi onvindbaar op de aanpalende (!) akker die jaarlijks geploegd werd. Gelukkig zien we er jaar na jaar meer naar boven kruipen als we tussen de bomen aan het werk zijn, onze inspanningen worden dus beloond!
Een volgende aandachtspunt voor ons is biodiversiteit in de kwekerij en het stimuleren van natuurlijke bestrijders van mogelijke plaagorganismen (zoals bv bladluizen). Het moet gezegd zijn, het is een luxesituatie om een bedrijf te kunnen opstarten naast de percelen en houtkant van een gevestigde bioboerderij. Een goed begin is echter maar het halve werk, dus legden we de plantstroken aan in een kruidenrijk grasland, zaaien we elk jaar bloemenborders in, test(t)en we experimentele bloemenmengsels uit tussen de bomen en als groenbemester binnen het project ‘Flower4Trees’ met HoGent en Viaverde, houden we onze vermolmde oude bomenrij in stand, plaatsten we nestkasten voor uilen en creëren we actief steen- en takkenhopen als schuilplaats voor wezel en hermelijn in de hoop dat die de woelratten en -muizen helpen onder controle te houden, maaien we bepaalde stroken van ons kruidenrijk grasland niet zodat deze in bloei kunnen komen en schuilplaatsen kunnen blijven bieden na maaibeurten tussen de bomen, …
Indirect aansluitend bij al het voorgaande is het gebruik van sproeistoffen: onze opkweek is tot dusver volledig vrij van fungiciden, pesticiden en insecticiden. Het is een jonge kwekerij dus we moeten voorzichtig zijn met het doen van boude uitspraken, maar we gaan er alles aan doen om dit ook in de toekomst zo te blijven doen. Daartoe maken we uiteraard bewust enkele keuzes en offers:
- Rassenkeuze: We verkopen enkel variëteiten die gekenmerkt worden door een goede weerbaarheid tegen ziektes en schimmels.
- Grotere rijafstanden: betere ventilatie = planten drogen beter en sneller op, wat de kans verlaagt op witziekte, schurft, … De lagere plantdensiteit verlaagt ook besmetting.
- Gezonde ‘levende’ bodem: betere wortelontwikkeling geeft sterkere bomen die minder snel in stress komen en daardoor minder vatbaar zijn voor ziektes
- Biodiversiteit, bloemenmengsels, ‘vuile hoekjes’: Bieden voedsel en beschutting aan natuurlijke vijanden en creëren een meer natuurlijk evenwicht in de kwekerij tussen plaagorganismen en natuurlijke bestrijders.
- Gedoogbeleid (i): In het verleden hanteerden veel boomkwekers een nultolerantie: bij minste symptoom (of zelfs verwachting) van aantasting werd rigoureus, en soms preventief, chemisch behandeld. Hierdoor werden vaak ook de bestrijdende organismen geëlimineerd wat het natuurlijk evenwicht verstoort en nieuwe plagen net in de hand kan werken.
- Gedoogbeleid (ii): natuurlijke bestrijders starten met vertraging (cfr ons immuunsysteem). Zo zijn bladluizen in het voorjaar sneller in ontwikkeling dan hun belagers, maar die laatste halen dat in waarna ze de bladluizen snel onder controle krijgen. Tijdens die eerste weken kan er een lichte aantasting optreden van de boom, maar deze groeien daar later door en de impact is uiteindelijk gering. Is de aantasting toch zeer sterk, dan durven we ook de sterkst aangetaste bladeren vol bladluizen weg te plukken.
- Gedoogbeleid (iii): vaak blijft de aantasting beperkt tot enkele bomen die, om welke reden dan ook, kwijnen en onder stress staan en een ‘makkelijk slachtoffer’ zijn. Deze bomen hebben een veel grotere kans om ook bij de eindklant sneller ziek te worden of er miserabel bij te staan. We zien het dus als een soort van ‘natuurlijke selectie’ die ons helpt om de minst kwalitatieve bomen aan te duiden, dewelke we ook niet zullen verkopen aan de klant.
Kwalitatieve voorlichting en onderbouwde keuzes
Onze ambitie is simpel: Een gelukkige boom en klant van jaar 1 tot 100 na de aankoop. De clichés ‘Liefde gaat door de maag’ en ‘Het oog wil ook wat’ zijn daartoe volgens ons cruciaal. Hoe beter en lekkerder de opbrengst van een vruchtboom, des te groter de liefde en zorg van zijn eigenaar zal zijn. Dit versterkt bovendien zichzelf, aangezien een beter onderhouden boom ook meer en kwalitatiever fruit zal geven. Daarnaast wil ‘het oog ook wat’ en zal een boom die kwijnt, vaak last heeft van schurft of witziekte of veel te groot wordt voor de plek waar hij staat eerder vroeg dan laat verwijderd worden. Om de kans op succes te maximaliseren, pogen wij enerzijds enkel kwalitatief plantgoed aan te bieden van die rassen die vruchtkwaliteit & gezondheid combineren en anderzijds jullie bij elke stap in jullie aankoop van een vruchtboom zo goed mogelijk te informeren: juiste standplaats, juiste groeikracht en onderstam, juiste vruchteigenschappen voor jouw smaak of toepassing (wijn, opleggen, drogen, fruitsap, …?), de aanplant en het onderhoud en snoei.
Het vinden van volledige en betrouwbare informatie over verschillende fruitvariëteiten, een goede standplaats en de te verwachten grootte is cruciaal om een juiste en overtuigde keuze te maken. Maar waar? Maarten heeft zich in het verleden blauw geërgerd aan gebrekkige beschrijvingen, tegenstrijdige of ronduit foutieve info, … tot hij uiteindelijk besloot een synthese te maken van de info die hij kon terugvinden in betrouwbare bronnen. Weken winters monnikenwerk later zijn we trots om in de webshop een overzicht te kunnen publiek maken mét de optie om te filteren op bepaalde kenmerken en zo rassen onderling snel en gemakkelijk te gaan vergelijken op vlak van: groeikracht, opbrengst, rijptijd, vruchtkwaliteit, bestuivers,…. Onder de pagina aanbod vind je ook de nodige uitleg om tot de juiste boomvorm en bijhorende onderstam te komen voor jouw situatie. Dit zal komende jaren nog verder uitgebreid worden, dus als er onvolledigheden of tekortkomingen in zitten: laat het ons zeker weten.
Daarnaast vind je op de de Aanplant pagina een handleiding voor het planten en snoeien van jouw vruchtbomen na aankoop. Basisrichtlijnen voor vormsnoei kunnen teruggevonden worden op de pagina Snoei, al kunnen we elke echte liefhebber enkel aanraden van een of meerdere snoeilessen voor fruitbomen te volgen bij Velt, Pomko, de boomgaardstichting of binnenkort misschien bij ons, in het bijzonder als je je op leifruit wil toeleggen.
We zetten in op sterke en gezond groeiende fruitrassen, maar een aantasting valt nooit uit te sluiten. Dit kan zijn omdat je koos voor één van onze rassen die toch iets gevoeliger zijn voor bv. schurft (maar te lekker om uit het aanbod te weren), de standplaats van de boom slecht gekozen is (te nat, te droog, teveel concurrentie, slechte grondlaag,…), hij onvoldoende gesnoeid wordt of gewoon omdat je pech hebt. De meeste van deze oorzaken kan je minimaliseren door de info op de website goed te lezen en toe te passen, maar voor extra informatie over aantastingen kan je ook terecht op onze pagina ‘eerste hulp bij ziektes en plagen’.
Zit je daarna nog met vragen, dan kan je ons altijd bellen of mailen voor extra duiding. Weet echter dat de info op onze website redelijk uitgebreid en weldoordacht is, we verwijzen voor alle wederkerende vragen ook graag eerst door naar ons internet. Binnenkort kan je deze veelgestelde vragen terugvinden onder de FAQ! Onze nieuwsbrief brengt op regelmatige basis wat tips en weetjes, als je jezelf inschrijft onderaan de Home pagina word je op termijn ook een pro! Wees op dat vlak ook gerust, het is niet onze intentie om jullie er wekelijks mee te spammen… Daarvoor dient onze social media ;). We zijn zowel op Instagram als op Facebook actief, daar kan je ons volgen voor wekelijkse updates en de wat ludiekere filmpjes om wat meer inkijk geven achter de schermen!
Korte keten
Dit nemen we behoorlijk letterlijk. Voor de meeste bomen is de afstand van waar ze opgroeiden in de kwekerij naar je auto slechts enkele tientallen of honderden meters. Een klein deel komt recht uit de grond van de kweker waar Maarten gaat werken en de stiel leerde. Hierdoor kunnen we garant staan voor de kwaliteit van het geleverd plantgoed en de soortechtheid van de boom en onderstam. We trekken deze visie ook door naar onze eigen aankoop: de 1 of 2-jarige zaailingen waar we van starten voor onze vruchtbomen worden aangekocht bij Boomkwekerij De Bel op een boogscheut van hier in Ruiselede. Het feit dat ze, net zoals, wij vertrekken vanuit dezelfde filosofie van een ecologische verantwoorde opkweek met biologische teeltmethodes maakt de keuze voor hen uiteraard nog vanzelfsprekender.
Daarnaast laat het iedereen ook toe van te zien (zelfs ruiken en voelen is toegestaan) hoe we te werk gaan en dat de bovengenoemde ‘natuurlijke’ kweek geen holle slogan is. De kwekerij ligt langs het oude jaagpad te midden van een (toekomstig) natuurgebied op een eiland tussen de nieuwe, rechtgetrokken, Leie en een oude Leiemeander: ideaal voor wie d.m.v. een fietstocht of wandeling eens een kijkje wil komen nemen. In de zomer kan je dit op woensdag, vrijdag en zaterdag makkelijk combineren met een bezoekje aan onze buren van Purfruit voor een ijsje, koffietje met of zonder taart, lokaal biertje of het plukken van je favoriete kleinfruit.
Dat brengt ons bij proeven. Langs de randen van onze kwekerij zijn we vruchtbomen aan het planten waar je altijd eens van kan proeven. Eind 2022 plantten we met vereende krachten ook een boomgaard aan achter de hoeve waarin we, vaak door het veredelen van verschillende rassen op 1 boom, proberen om onze favoriete appel-, peren-, pruimen-, kersen-, perzikken-, pawpaw-, kaki- en kleinfruitrassen te verzamelen en demonstreren. Bedoeling is dat we in de toekomst deze boomgaard kunnen gebruiken om enerzijds liefhebbers en klanten te laten kennis maken met en proeven van (de verschillen tussen) verschillende rassen en anderzijds workshops te organiseren rond de snoei van bomen en verwerking van fruit.
