Noten en kastanjes
De meerwaarde van fruitbomen of -struiken in de tuin is gigantisch:
esthetisch, culinair, plezierig,… Voor mensen met voldoende plaats, een voedselbos of plannen voor agroforestry, zijn noten en kastanjes echter zeer complementaire aanvullingen: Ze vragen minder onderhoud en zorgen, worden veel groter en majestueuzer, je kan hun vruchten rapen zonder klimwerk, ze kunnen gepoft worden of verwerkt tot olie of bloem, kunnen vaak veel langer bewaard worden en bieden veel meer opties voor grootschalige teelt en verwerking binnen een hoogstamcontext.
Walnoten werden altijd al enorm gewaardeerd voor hun uitstraling en opbrengst, maar de laatste jaren zien we ook een toename in populariteit van veredelde rassen en de teelt in boslandbouwsystemen. In agroforestry of boslandbouw wordt het telen van landbouwgewassen of veehouderij gecombineerd met de productie van houtige gewassen, meestal bomen, op eenzelfde perceel. De bomen creëren een microklimaat met extra biodiversiteit, bescherming tegen erosie, meer koolstofopslag, landschappelijke waarde en risicospreiding qua inkomsten doordat de vruchten en uiteindelijk ook het hout gevaloriseerd kan worden. Gezien de economische waarde van walnoten en notenhout zijn zij hiervoor een logische keuze.
Kastanjes zijn voor ons ‘the next best thing’. Vlamingen kennen ze nog nauwelijks en vooral gepoft. Maar rauw, gekookt of verwerkt als meel in koekjes of brood, … vormden ze eeuwenlang een basisonderdeel in het dieet van Zuid-Europeanen. Ze waren zelfs zo belangrijk dat ze ‘de broodboom’ genoemd. Dit komt omdat kastanje vooral rijk zijn aan koolhydraten en qua samenstelling zeer dicht aanleunt bij graan of volkoren rijst, in tegenstelling tot walnoten of hazelnoten die vooral uit vetten bestaan. Bovendien waren kastanjebomen overal te vinden waardoor kastanjes voor mensen die in de bergen woonde of tijdens hongersnoden vaak het basisvoedsel vormden.
Door recentere selectieprogramma’s in Frankrijk, Italië, Hongarije,… is het aanbod van kwalitatieve cultivars sterk gestegen, mede door het inkruisen van Japanse (Castanea crenata) of Chinese (Castanea mollissima) kastanjes. Deze soorten (of hun hybrides met Castanea sativa, de Europese kastanje) hebben een veel hogere tolerantie tegen ziektes zoals inktziekte (Phytophthora cinnamomi en Ph. Cambivora) en kastanjekanker (Cryphonectria parasitica). Bovendien bieden ze vaak veel betere vruchtkwaliteiten (groter, lekkerder, beter pelbaar,…). Tot slot zijn kastanjes bekend voor hun prachtige karaktervolle bomen, zeer kwalitatief hout en hun tolerantie voor knotten en hakhoutbeheer waardoor ze ook naar houtproductie veel opties bieden.
Daarom hebben we al vroeg besloten om sterk in te zetten op deze niche en enerzijds zelf hybrides (zoals bijvoorbeeld Ecker 1, Bouche de Bétizac, Maraval, Marlhac, Marigoule, Précosse Migoule, …) te gaan vermeerderen en anderzijds zelf Castanea mollissimma te gaan selecteren, uitzaaien en opkweken. Castanea mollissima is in Europa nog zeer weinig te vinden, ofschoon grofweg 70% van de wereldwijde kastanjeconsumptie van deze soort is. De noten (en bomen) zijn iets kleiner maar zeer goed van smaak, zonder bitter vlies, veel makkelijker te pellen en worden niet melig na het koken. Bovendien zijn de bomen ook beter bestand tegen phytophthora (inktziekte, wortelrot). Belangrijk is echter dat zaailingen genomen worden van Europese of Noord-Amerikaanse cultivars (of hybriden) die bewezen hebben dat ze vroeg rijpen. Deze soort komt van nature namelijk van warmere en mildere klimaten waardoor ze bij ons wel zouden groeien maar niet tijdig afrijpen. Een laatste noemenswaardig weetje is dat praktijkervaringen uitwijzen dat zaailing nakomelingen van veredelde ouders met goeie vruchteigenschappen, zonder veredeling veel meer kastanjes lijken te produceren van minstens even goede kwaliteit dan hun veredelde ouders. Het is dus van cruciaal belang van zaailing bomen te kopen die voortkomen uit ouderbomen met een goede genetica qua ziekteresistentie, vruchtkwaliteiten en rijping voor ons klimaat.
Meer info volgt binnenkort, voorlopig kunnen jullie in de webshop alle info terugvinden bij het product.
